مرحله بندی سرطان روشی برای توصیف محل سرطان، گسترش آن و تاثیر آن بر بخشهای دیگر بدن است. پزشکان از آزمایشهای تشخیصی استفاده میکنند تا مرحله سرطان را مشخص کنند بنابراین مرحله بندی سرطان تا زمانی که همه آزمایشها تکمیل شوند، کامل نمیشود. دانستن مرحله سرطان به دکتر کمک میکند برنامه درمانی مناسبی را طرح ریزی کند و دورنمای درمان بیمار را پیش بینی نماید. دستورالعملهای مختلفی برای انواع مختلف سرطان وجود دارد.

سیستم مرحله بندی TNM

یک ابزار برای مشخص کردن و توصیف مرحله سرطان، استفاده از سیستم TNM است. از نتایج آزمایشهای تشخیصی و عکس برداری برای پاسخ به این سوالات و تعیین مرحله سرطان، استفاده میشود:

تومور (T): تومور اولیه چقدر بزرگ است؟ محل آن کجاست؟

غدد لنفاوی (N): تومور به غدد لنفاوی گسترش یافته است یا نه؟ اگر بله، به کجا و چقدر؟

متاستاز (M): تومور به بخشهای دیگر بدن گسترش یافته است یا نه؟ اگر چنین است به کجا و چقدر گسترش یافته؟

نتایج این سه سوال با هم، تعیین کننده مرحله سرطان برای هر بیمار است.

5 مرحله برای سرطان تیموس مشخص شده است: مرحله 0 تا چهار.

 

سیستم مرحله بندی TNM برای تومور تیموس

تومور (T)

در این سیستم در کنار حرف T، عددی از 0 تا 4 می آید که توصیف کننده اندازه و محل تومور است. اندازه تومور به سانتیمتر محاسبه میشود که تقریبا برابر با پهنای یک مداد است. هر مرحله خود به چند گروه کوچکتر تقسیم میشود تا جزئیات بیشتری از وضعیت سرطان در اختیار پزشک قرار دهد.

Tx: تومور اولیه قابل ارزیابی نیست

T0: شواهدی از تومور وجود ندارد

T1: تومور تنها در تیموس است یا به بافتهای چربی اطراف گسترش یافته است

T1a: تومور به چربی اطراف تیموس گسترش یافته یا

T1b: تومور به لایه پوشاننده سطح داخلی ریه در نزدیکی تومور (که mediastinal pleura نامیده میشود) گسترش یافته است

T2: تومور به بافت چربی اطراف و کیسه دور قلب که آبشامه یا پریکارد ( پری کاردیوم pericardium) نام دارد، رسیده است

T3: تومور به بافتها یا اندامهای مجاور از جمله ریه ها، رگهای خونی که به ریه ها میروند یا از آن خارج میشوند یا عصب فرنیک phrenic که تنفس را کنترل میکند رسیده است

T4: تومور به بافتها یا اندامهای مجاور از جمله مری ، نای یا رگهای خونی که خون را از قلب به بدن میبرند، رسیده است

 

غده لنفاوی (N) 

غده های لنفاوی اندامهایی کوچک و لوبیا شکل هستند که به مقابله با عفونت کمک میکنند. غدد لنفاوی نزدیک سرطان را غدد لنفاوی منطقه ای یا رجینال میگویند. غدد لنفاوی بخشها دیگر بدن غدد لنفاوی دور خوانده میشوند.

NX: غدد لنفاوی منطقه ای را نمیتوان ارزیابی کرد

N0: تومور به غدد لنفاوی نرسیده است

N1: تومور به غدد لنفاوی مجاور نرسیده است

N2: تومور به غدد لنفاوی اعماق حفره سینه یا گردن رسیده است

 

متاستاز (M) 

M0: این بیماری هنوز متاستاز نداشته است

M1: تومور به اندامهای دیگر نزدیک تیموس مانند ریه و رگهای خونی متاستاز داده است

M1a: تومور به لایه پوشاننده ریه (پلورا) یا لایه پوشاننده قلب (پریکارد) رسیده است

M1b: تومور به ریه یا قلب ممکن است گسترش یافته باشد

 

دسته بندی سرطان تیموس 

تومورهای غده تیموس علاوه بر مرحله، بر اساس دسته بندی های مختلف سازمان جهانی بهداشت نیز طبقه بندی میشوند. این دسته ها بر اساس بررسی سلولهای تومور در زیر میکروسکوپ می باشند:

تیموما نوع آ ( type A thymoma): این سرطان تیموس spindle cell thymoma یا medullary thymoma نیز نامیده میشود. احتمال بهبودی برای افراد مبتلا به تیموما (تایموما) نوع آ خوب است. تقریبا 100% از افرادی که گرفتار این نوع سرطان هستند، حداقل 15 سال پس از تشخیص بهبود می یابند.

تیموما نوع آ ب ( Type AB thymoma): به این وضعیت تیمومای مختلط میگویند و مشابه تیمومای نوع آ است. با این حال تیمومای آ ب حاوی لنفوسیتهایی در تومور است. احتمال بهبودی افراد مبتلا به این نوع سرطان نیز بالاست. حدود 90% از افرادی که دچار تیمومای نوع آ ب هستند حداقل 15 سال پس از تشخیص زندگی میکنند.

تیموما نوع ب یک (       Type B1 thymoma ): این وضعیت که به نام تیمومای مملو از لنفوسیت، تیمومای لنفوسیتی، تیمومای کورتیکال غالب و تیمومای اُرگانوئیند نیز خوانده میشود، لنفوسیتهای زیادی در تومور دارد اما سلولهای تیموس به نظر سالم میرسند. احتمال بهبودی افراد دچار این سرطان نیز خوب است. حدود 90% از افراد حداقل 20 سال پس از تشخیص زندگی میکنند.

تیموما نوع ب 2 (          Type B2 thymoma ): تیمومای نوع ب 2 به عنوان تیمومای کورتیکال و تیمومای سلول پلیگونال نیز شناخته میشود. این تیموما نیز لنفوسیتهای زیادی همانند تیمومای نوع ب 1 دارد. با این حال سلولهای تیموس ظاهر سالم ندارند. حدود 60% افراد مبتلا به این بیماری حداقل 20 سال پس از تشخیص زنده می مانند.

تیموما نوع ب 3 (Type B3 thymoma): تیمومای نوع ب 3 که به عنوان تیمومای اپی تلیال، تیمومای آتیپیکال، تیمومای اسکواموئید و کارسینوم تیمیک تمایز یافته شناخته میشود لنفوسیتهای کمی دارد و سلولهای تیموس شکل غیر طبیعی دارند. تقریبا 40% افرادی که دچار این نوع بیماری هستند حداقل 20 سال پس از تشخیص زندگی میکنند.

تیموما نوع ث (کارسینوم تیمیک): کارسینوم تیمیک تهاجمی تر است. در این نوع سرطان تیموس، سلولها شبیه سلولهای سالم تیموس نیستند بلکه شبیه سرطانهایی هستند که در بخشهای دیگر بدن شروع شده اند. این نوع تومور اغلب زمانی تشخیص داده میشود که پیشرفت کرده است. حدود 35% از افراد مبتلا به کارسینوم تیمیک حداقل 5 سال پس از تشخیص و حدود 28% افراد حداقل 10 سال پس از تشخیص زنده می مانند.

 

دکتر بهزاد رحمانی