نوشته دکتر بهزاد رحمانی 

 

کسانی که دچار بیماری کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی) هستند ممکن است در مواقعی که تحت استرس قرار دارند، علائم شان بدتر شود. استرس همانند استعمال دخانیات و عوامل محیطی یکی از عواملی است که در عود کولیت اولسراتیو نقش دارد. 

کولیت اولسراتیو یک بیماری خود ایمنی است که روده بزرگ را درگیر میکند. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن، به سلولهای سالم روده بزرگ حمله می کند. افسار گسیختگی سیستم ایمنی باعث بروز التهاب در روده بزرگ و در نتیجه کولیت اولسراتیو می‌شود. استرس نیز واکنش مشابهی را بر می انگیزد.

مدیریت علائم کولیت اولسراتیو یا زخمی و آرام کردن عود آن با درمان امکان پذیر است. با این حال توانایی مدیریت آن به توانایی مدیریت استرس وابسته است.

 

آیا استرس باعث بیماری کولیت اولسراتیو میشود؟

در شرایط استرس زا بدن با واکنش غریزی "بجنگ یا بگریز" پاسخ میدهد. این واکنش طبیعی به استرس، بدن را آماده میکند تا در صورتی که موقعیت پر خطر است پا به فرار گذاشته و یا در صورتی که توانایی مقابله می بیند، با تهدید مبارزه کند. در این سیستم واکنشی طبیعی، جهت آماده کردن بدن چند اتفاق رخ میدهد:

  • بدن هورمون استرس به نام کورتیزول ترشح میکند
  • فشار خون و ضربان قلب بالا میرود
  • بدن تولید آدرنالین را برای در اختیار قرار دادن انرژی کافی، افزایش میدهد

این واکنش ها، سیستم ایمنی بدن را نیز تحریک میکنند. این معمولا اتفاق بدی به دنبال ندارد مگر این که مشکلی مانند کولیت اولسراتیو داشته باشید. سیستم ایمنی تحریک شده باعث التهاب در سرتاسر بدن از جمله روده بزرگ میشود و این امر که معمولا موقتی است در بیماران کولیت اولسراتیو باعث شروع عود بیماری میشود.

در یک پژوهش در سال 2013، محققان به بررسی عود بیماری در 60 بیمار مبتلا به بیماریهای التهابی روده از جمله بیماری کرون و کولیت اولسراتیو در دوره های استراحت بیماری، پرداختند. از 42 فرد شرکت کننده که دچار عود بیماری شدند، 45 درصد در روز پیش از عود واقعه استرس زایی را تجربه کرده بودند.

اگر چه استرس ممکن است مسئول تحریک عود علائم شود اما در حال حاضر تصور نمیشود عامل این بیماری باشد. محققان فکر میکنند استرس صرفا علائم را تشدید میکند. علت دقیق کولیت اولسراتیو هنوز مشخص نیست اما برخی افراد بیشتر در خطر این بیماری قرار دارند از جمله افرادی که سابقه این بیماری در خویشاوندانشان دیده میشود.

 

غلبه بر استرس و کولیت اولسراتیو 

برای کاهش عود کولیت اولسراتیو همیشه مصرف دارو و ادامه دادن برنامه درمانی به تنهایی کفایت نمیکند بلکه باید روشهایی هم برای کاهش استرس خود پیدا کنید. برخی از راهکارهای کنترل استرس عبارتند از

مدیتیشن: برای مدیتیشن میتوانید از اپلیکیشنهای گوشی موبایل نیز استفاده کنید.

یوگا: یوگا بیشتر شامل حرکات کششی و آرام سازی ذهن میشود و میتوانید آن را در باشگاه یا در منزل انجام بدهید.

بیوفیدبک: این درمان غیر دارویی به شما یاد میدهد عملکردهای بدن را کنترل کنید در نتیجه یاد میگیرید چگونه ضربان قلب خود را پایین نگه داشته و تنش را از عضلات دور کنید.

رسیدگی به خود: به خود برسید تا استرس تان کم شود. حداقل هفت تا هشت ساعت باید خواب شبانه داشته باشید. نه گفتن را یاد بگیرید چرا که اگر مسئولیتهای بیش از حد توان خود بپذیرید استرس زیادی بر شما وارد میشود.

ورزش: ورزش کردن باعث ترشح هورمونهای بهبود خلق و کاهش افسردگی و اضطراب میشود. ورزش خاصیت ضد التهاب دارد. هر روز نیم ساعت فعالیت بدنی یا ورزش داشته باشید و این کار را حداقل سه تا پنج روز در هفته انجام بدهید.